Khi tương lai bắt đầu từ những câu hỏi đúng
Tình huống mở đầu: Ngã rẽ chiến lược của chị Lan
Chị Lan – Trưởng phòng phát triển sản phẩm của một công ty dược – đang đứng trước một lựa chọn khó khăn:
Nên tiếp tục phát triển dòng sản phẩm điều trị trong bệnh viện, vốn là thế mạnh của công ty,
hay nên chuyển hướng sang dòng thực phẩm bổ trợ miễn dịch, đang lên ngôi trên thị trường chăm sóc sức khỏe cộng đồng?
Các thành viên trong nhóm đưa ra nhiều ý kiến – nhưng chúng như những mảnh ghép rời rạc. Chị Lan thở dài:
“Làm sao để mình thấy được bức tranh tổng thể và chọn đúng hướng đi – thậm chí, đi trước xu hướng?”
Đó là lúc chị bắt đầu hành trình khám phá các xu hướng chính trong tư duy chiến lược.
Vì sao kỹ năng “bắt sóng xu hướng” quan trọng?
Trong một thế giới thay đổi theo từng tuần, chỉ dựa vào kinh nghiệm quá khứ là chưa đủ. Những nhà lãnh đạo chiến lược thành công không chỉ phản ứng – họ chủ động nhận diện các xu hướng đang hình thành từ thị trường, xã hội, công nghệ và hành vi người tiêu dùng.
Bắt sóng xu hướng giúp doanh nghiệp:
- Không bị động trước thay đổi
- Tận dụng cơ hội trước đối thủ
- Tăng tính linh hoạt và sáng tạo trong sản phẩm
- Làm sao để tìm ra các xu hướng mới?
Việc tìm ra xu hướng không phụ thuộc vào may mắn hay trực giác, mà là một quá trình quan sát có hệ thống. Dưới đây là một số nguồn hiệu quả:
- Các báo cáo chuyên ngành & tổ chức nghiên cứu
- McKinsey, Deloitte, Nielsen, Euromonitor, IQVIA đều có các báo cáo miễn phí lẫn trả phí về thị trường, hành vi tiêu dùng, công nghệ.
→ Ví dụ: Báo cáo của McKinsey năm 2024 chỉ ra xu hướng “sức khỏe toàn diện và cá nhân hóa” đang phát triển mạnh tại châu Á.
- Google Trends, công cụ SEO và mạng xã hội
- Google Trends, Ahrefs, hoặc thậm chí TikTok/YouTube đều phản ánh xu hướng tìm kiếm hoặc nội dung nổi bật của người dùng.
→ Ví dụ: Sự tăng đột biến của từ khóa “postbiotic” trên Google có thể báo hiệu một xu hướng mới sau probiotic.
- Lắng nghe từ tuyến đầu và khách hàng
- Nhân viên bán hàng, chăm sóc khách hàng, bác sĩ – họ thường phát hiện sự thay đổi đầu tiên từ người tiêu dùng.
- Hội chợ, triển lãm, sự kiện ngành
- Tham dự các hội thảo chuyên môn giúp tiếp cận sản phẩm mới, công nghệ mới, và kết nối với chuyên gia trong ngành.
Tóm lại: Xu hướng không “tự đến” – người tư duy chiến lược cần “ra khỏi phòng họp” để lắng nghe thị trường, phân tích dữ liệu và kết nối với mạng lưới đa chiều.
- 3 kỹ năng then chốt để bắt sóng xu hướng – và ví dụ cụ thể từ chị Lan
- Quan sát rộng và đặt câu hỏi đúng
Chị Lan không chỉ đọc báo ngành, mà còn xem các báo cáo thị trường, Google Trends, xu hướng tiêu dùng quốc tế. Nhưng quan trọng hơn, chị học cách đặt câu hỏi kích hoạt tư duy chiến lược:
“Tại sao thực phẩm tăng miễn dịch lại lên ngôi?”
“Xu hướng này chỉ xảy ra ở Việt Nam hay toàn cầu?”
“Đâu là đối tượng khách hàng tiềm năng nhất trong 12 tháng tới?”
Câu hỏi đúng dẫn đến tầm nhìn rõ ràng.
- Phân tích nguyên nhân – đừng dừng ở hiện tượng
Một đợt tăng trưởng doanh thu có thể do quảng cáo online, nhưng cũng có thể do khuyến mãi đi kèm. Chị Lan bắt đầu kiểm tra dữ liệu kỹ hơn, dùng thử nghiệm nhỏ (A/B testing) để kiểm chứng giả thuyết – trước khi ra quyết định đầu tư lớn.
Chiến lược vững chắc cần dựa vào phân tích nguyên nhân sâu – không chỉ hiện tượng bề mặt.
- Chia sẻ xu hướng để kết nối đội nhóm hành động
Thay vì giữ riêng phát hiện về “xu hướng thiên nhiên” trong tiêu dùng, chị Lan tổ chức một buổi brainstorm với nhóm R&D và marketing. Nhờ vậy, ý tưởng ra đời nhanh hơn, sát thực tế hơn – và đội ngũ có cảm hứng hơn.
Tư duy chiến lược là môn thể thao đồng đội.
Kết luận: Tương lai bắt đầu từ hôm nay
Chị Lan không có quả cầu pha lê. Nhưng nhờ quan sát xu hướng, đặt câu hỏi đúng, kết nối đội nhóm, chị đã dẫn dắt công ty phát triển thành công một dòng sản phẩm thiên nhiên dành cho người cao tuổi – đón đầu một xu hướng đang tăng trưởng mạnh.
Trong một thế giới đầy biến động, người biết lắng nghe hiện tại sẽ là người “nhìn thấy tương lai” sớm hơn người khác.
Nếu bạn muốn luyện tập kỹ năng này, hãy bắt đầu bằng một câu hỏi đơn giản trong cuộc họp tiếp theo:
“Xu hướng nào đang thay đổi cách khách hàng chọn sản phẩm của chúng ta?”
